7 succesfactoren voor exploratie met impact
In dit tijdperk van verandering (beginnen) zowel kleine als grotere bedrijven zich te realiseren dat alleen het focussen op de exploitatie van hun huidige business model niet voldoende is om op de langere termijn te overleven. Meer en meer denken ze na over hoe ze hun ‘exploratie’-activiteiten beter kunnen structureren. Continue innovatie en herijking van bestaande business modellen is namelijk nodig om op langere termijn te overleven. Maar hoe zorg je er nu voor dat de exploratie activiteiten daadwerkelijk gaan bijdragen aan het bedrijfsresultaat? Hoe zorg je dat exploratie impact krijgt?
In dit artikel leggen we uit welke best practices wij meenemen als we bedrijven helpen bij het structureren van hun exploratieactiviteiten.
Eerst leggen we het verschil uit tussen exploratie en exploitatie.
Laten we aan de rechterkant van het plaatje beginnen, want dit is het meest voorkomende perspectief voor bedrijven.
Exploitatie richt zich op het maximale halen uit de bestaande verdienmodel(len). Je verdient geld met het huidige bedrijfsmodel en optimaliseert voortdurend de interne en externe processen. Hierdoor blijf je waarde leveren aan de klant en creëer je winst voor het bedrijf zelf.
Exploratie richt zich op het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen, hetzij door nieuwe producten, diensten, bedrijfsmodellen en/of door het betreden van nieuwe markten. Deze activiteit wordt gekenmerkt door grote onzekerheid, en de onzekerheid neemt toe door het nieuwe karakter van de ontwikkeling, of de afstand tot de huidige kernactiviteiten.
7 succesfactoren voor exploratie
In de loop der jaren hebben wij ervaren dat voor een structurele aanpak van exploratie de volgende factoren moeten worden toegepast om de kansen op succes te vergroten:
- Bepaal een duidelijke innovatiestrategie
- Top Management buy-in: zorg voor de randvoorwaarden om te innoveren
- Transparantie: geef overzicht en inzicht in wat er gebeurt
- Pas juiste ontwikkelproces toe voor specifieke soorten innovatie
- Constante instroom van ideeën en duidelijk selectieproces (ideeënmanagement)
- Stimuleer cross-functionele en diverse teams/samenwerking
- Leren en aanpassen
We zullen deze 7 factoren nader toelichten.
1. Bepaal een duidelijke innovatiestrategie
Wij willen dit punt illustreren aan de hand van het beroemde citaat uit Alice in Wonderland. Als je niet weet waar je heen gaat, kom je op een gegeven moment heus wel ergens terecht.
Als je echter in staat bent te vertellen aan je personeel, klanten, leveranciers welke richting je uitgaat, zul je er veel sneller geraken. Want als je duidelijk de grenzen afbakent van de ‘zandbak waarin je speelt’, wordt het veel gemakkelijker om binnen die ruimte met ideeën te komen.
Natuurlijk moeten de grenzen niet te klein zijn, want dan zijn alleen kleine verbeteringen mogelijk. Te breed is vaak te vaag. Dus ja, iets ertussenin.
2. Top Management buy-in: zorg voor de randvoorwaarden om te innoveren
We hebben helaas te vaak gezien dat een afdeling of een groep mensen naar een innovatietraining wordt gestuurd. Als ze terugkomen, begint de waan van de dag gewoon weer en verandert er niets. Wat gaat hier mis?
Om volgens de nieuwste principes van innovatiemanagement te kunnen werken, moeten zowel de structuur als de cultuur van een organisatie innovatie ondersteunen. Dit betekent dat:
- Management ondersteunt innovatiestrategie (walk the talk)
- KPI’s gekoppeld aan innovatie voor (middle)managers en inzicht in verkenningsactiviteiten
- Voldoende budget en middelen
- Functieoverschrijdende teams
- Een bedrijfscultuur waarin innovatie wordt ondersteund en aangemoedigd
- Bereidheid om te experimenteren en te leren en risico’s te aanvaarden (innovatiecultuur)
Als de organisatie de randvoorwaarden niet goed op orde heeft, wordt het heel moeilijk om de nieuw verworven kennis ook daadwerkelijk te gaan implementeren. Alleen de dapperen, de échte vernieuwers zullen een poging wagen, maar dit blijkt vaak een zeer demotiverende poging te zijn.
3. Transparantie: geef overzicht en inzicht in wat er gebeurt
Het ontbreekt vaak aan echt overzicht binnen bedrijven. Dit komt, omdat de meeste bedrijven in silo’s werken. Als zij internationaal werken, werken ze vaak in vrij autonome business units.
Vragen die een organisatie zou moeten kunnen beantwoorden zijn:
- Wat voor exploratieprojecten lopen er op dit moment en wat wil men bereiken?
- Wie werkt aan wat?
- Wat voor soort project/ type innovatie is het eigenlijk?
Als je niet het juiste overzicht hebt, wordt werk dubbel gedaan. Als je niet weet dat je collega aan de andere kant van de wereld met dezelfde uitdaging bezig is, zul je nooit gaan samenwerken.
Om transparantie te bieden, zul je moeten beginnen met categoriseren, zodat mensen gemakkelijk projecten kunnen zoeken en vinden. En dit is het startpunt van innovatie portfolio management.
4. Pas juiste ontwikkelproces toe voor specifieke soorten innovatie
In eerdere artikelen hebben wij het 3 Horizons model beschreven. Wij vinden het belangrijk om een onderscheid te maken tussen ‘standaard’ productontwikkeling voor minder risicovolle projecten en ‘nieuwe innovatie’ voor projecten die meer onzekerheden met zich meebrengen. Voor het laatste type geven wij de voorkeur aan de design thinking benadering.
5. Constante instroom van ideeën en duidelijk selectieproces (ideemanagement)
Het is een feit dat de beste, meest levensvatbare ideeën niet van het management komen, maar van de mensen in het veld die in contact staan met klanten en andere belanghebbenden. Zij krijgen echter nauwelijks een stem in innovatie. Bedrijven moeten zich beter organiseren zodat ideeën op een makkelijke manier aangedragen kunnen worden door zowel interne (werknemers) als externe stakeholders (klanten, leveranciers, verkopers, kortom: het ecosysteem)
6. Stimuleer cross-functionele en diverse teams/samenwerking
Om creativiteit te bevorderen, meerdere perspectieven te hebben en tunnelvisie te voorkomen, is het noodzakelijk met diverse en functieoverschrijdende teams te werken. De diversiteit zit echter niet alleen in persoonlijkheden, maar ook in achtergrond (etniciteit, sociale achtergrond, enz.).
Het team moet in de schoenen kunnen staan van hun toekomstige gebruiker en een diepgaand begrip hebben van de uitdagingen van deze gebruiker.
7. Leren en aanpassen
Wij geloven niet in one size fits all processen. Een proces is er om mensen te helpen, niet om mensen te beperken en in toom te houden. Wij geloven wel dat processen mensen kunnen helpen om na te denken over dingen waar ze eerder niet aan dachten. Bijvoorbeeld, om klantgerichtheid te stimuleren, nemen we meestal het waardepropositie canvas (link) op in een innovatieproces. Ons vertrekpunt is altijd het bestaande proces en de best practices binnen de organisatie. Deze input gebruiken we om te komen tot een veranderd proces waarin de laatste inzichten uit de praktijk van innovatiemanagement zijn opgenomen.
We maken graag eerst een ‘prototype’ van dit proces, en testen het kleinschalig in de praktijk samen met de medewerkers. We zien procesinnovatie als een innovatieproject op zich. En natuurlijk luisteren we naar de feedback en itereren we. Net zoals je zou doen bij een klantinnovatieproject. Dit alles realiseren gaat niet van vandaag op morgen, net zoals het voor een bedrijf tijd kost om de exploitatieprocessen te verbeteren of aan te passen.
En net zoals je investeert in ERP- en CMS-systemen om de exploitatie te verbeteren, zul je soms ook moeten investeren in systemen die de exploratie-activiteiten helpen. Daar praten we graag over in een volgende blog!
Conclusie
In dit artikel hebben wij het verschil uitgelegd tussen exploitatie en exploratie. Wij hebben de 7 succesfactoren besproken die nodig zijn om exploratie verder te ontwikkelen en beter te laten verlopen. Net als bij exploitatie is dit een proces dat tijd kost. Een proces waar wij jouw organisatie graag in begeleiden!
Auteurs: Joyce Oomen & Peter Stooker – Pimcy Innovatie & Portfolio Management